Lei garris

L'endeman de matin, lo maselier abriva son juec de mòrt coma d'abituda, s'encamina au galinier... mai pas per governar, d'aquesta passa : a de benzina e d'unei broquetas a la man. S'en vai carbonizar lo molon. Maudich siegue tant de ratum que rosiga lo comun...Aganta lo saquet en sarrant lo ponh, un saquet ont cascalha ferme la ratalha. Rire de chin. Lei garris, leis a agantat un a chac un, n'a set ara, de garris que venián s'apasturar au galinier, sobras de granilhas... Arrosa lo grolhum de combustible, garça lo fuec. Lo saquet s'enfueca tot d'un temps. Pichòts crits mistolins dau ratum dins sei darriers badalhs. L'espectacle d'un brasàs ansin, d'acatons, se n'enchuscla. Un paure tipe perdut au finimond qu'es a se regalar d'un brasàs de bestiari cremat vivent. Destilla la mòrt crudela ansin en gosta-solet, un passatemps qu'apasima son pegin, un paure deliri de brutalitat que se complis quasi un cop per mes. Aquo va fai barbelar. Un còp fenit, s'engolirà còp sec un chicolon de pastagàs, quauquei dets. Sensa un degot d'aiga puèi badarà la figa davant lei cadabres rostits dau ratum.

Aquò va fai discret, va fai quasi d'escondons que l'illa es tant pichòta, un rocàs de 54 km carrats, se capita gaire d'escondre lei secrets e fatalament, s'es sachut. Es lo Gracchus que ne'n siguèt estomagat quand li venguèt ais aurelhas, de que desgobilhar, de que desesperar...  E li tòrnan d'escrichs de Loisa Michel, la Vierge Roja pecaire, quand evòca aquesta gaudença dei marins que fan patir un arbatròs sus lo pònt dau bateu : atraversava lei mars dau sud qu'èra fòrabandida de Paris, deportada en Novela Caledonia e aviá ben remarcat aquesta crudelitat de l'uman quora avián agantat un arbatròs per lo martirizar lei marins. L'avián mes au suplici sus lo postam, l'avián crucificat, clavelat aquí sus e son angonia s'esperlongava de jorns en jorns, se ne'n regalavan aquelei pòrcs, èra son passatemps e aviá rebecat la comunarda, amiga dau bestiari. Lo mond a pas cambiat se pensa Gracchus mortificat. Se regalavan la marinalha dei raufèus de l'aucelàs tant coma lo maselier se pòu regalar quand fai son afaire. Una vergonha. Loisa aviá reguinhat, reprochant son biais a n'un marin  :

-Faut bien s'amuser, il n'y a pas grand chose à faire sur un bateau... li respondeguèt.

Quand Gracchus se ramenta dei racòntes de Loisa e d'aquesta realitat de vuèi, li ven coma una enveja de plorar, pas mancó la vòlha de se revòutar.

Arnaud de son costat, lo metge d'aquesta illa perduda de l'indian sud, tre que prenguèt consciéncia d'aquest plaser solombrós de l'autre va notèt sus un casern, aviá de far son rapòrt psicologic, un rapòrt per cadun deis ivernants.